အစားအေသာက္ တစ္ခုခုကို ျမည္းစမ္း မၾကည့္ဘဲ ထိုအစား အစာ၏ အရသာကို ခန္႔မွန္းၾကည့္၍ ရေသာ္လည္း ရာႏႈန္းျပည့္ မွန္ကန္မႈ မရွိႏိုင္ေပ။ ျမန္မာ စကားပံုတစ္ခုတြင္လည္း လူအေၾကာင္း ေပါင္းၾကည့္မွသိ ဟူ၍ ရွိပါသည္။ လူတစ္ေယာက္ကို ေပါင္းမၾကည့္ခင္ ထိုလူ ဆိုးသည္၊ ေကာင္းသည္၊ ေပသည္၊ ေတသည္ ခန္႔မွန္းေလ့ရွိၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႕တြင္ တက္တက္စင္လြဲသြားသည့္ အခါမ်ားစြာရွိတတ္ပါသည္။ ထိုသူ၏ ခင္မင္ရင္းႏွီး၊ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈကို ရယူလိုလွ်င္ သူ႔ကို ေပါင္းႀကည့္ယံုမက သူ၏ မိသားစုေရးရာ၊ ပညာေရးသမိုင္းမွ အစ သူႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ေနာက္ေၾကာင္း၊ သူႀကိဳက္တတ္ေသာအရာမ်ားကို သိမွ အစဥ္ေျပေခ်ာေမြ႕ေပမည္။
ထို႔အတူ ဘာသာတရားတြင္လည္း အျခားေသာဘာသာ၀င္မ်ား၏ ေနာက္ေၾကာင္းသမိုင္း၊ အယူအဆ၊ ယံုၾကည္မႈ တို႔ကို စိုးစင္းမွ် မသိရွိဘဲလ်က္ သူတို႔ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာတရားသည္ အဓိပၸါယ္မရွိေသာ ဘာသာ၊ အားကိုးရေလာက္ေသာ ဘာသာ မဟုတ္ပါဟု ဇြတ္ေျပာဆိုၿပီး ခ်ဥ္းကပ္လွ်င္ မိမိကိုးကြယ္ယံုၾကည္ေသာ ဘာသာ မည္မွ် မွန္ကန္ေနေပ့ေစ၊ အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကားေသာ၊ လူမႈက်င့္၀တ္မ်ားကို ခ်ဳိးေဖာက္သူတစ္ေယာက္အျဖစ္ အျခားေသာသူမွ သတ္မွတ္ျခင္းကိုသာ ရရွိမည္ျဖစ္ေပသည္။ သင္ေျပာဆိုသမွ် အရာအားလံုး မွန္သည္ျဖစ္ေစ မွားသည္ျဖစ္ေစ ထိုသူသည္ သင္ေျပာသမွ်ကို ျငင္းပယ္ရန္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ ထိုသူခရစ္ေတာ္၏ ကယ္တင္ျခင္းႏွင့္ေ၀းသြားသည္ ဆိုသည္ထက္ သင္သည္ လူတစ္ေယာက္အား ေယရႈခရစ္ေတာ္ ႏွင့္ အေ၀းဆံုးေနရာသို႔ ပို႔ေဆာင္ေသာသူ (၀ါ) စာတန္မာရ္နတ္ ၏ လက္ပါးေစ အခိုင္းအေစျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္ေနေသာသူ အျဖစ္ေရာက္ေနေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အျခားေသာ ဘာသာတရားမ်ား၏ ယံုၾကည္ရာ၊ ကိုးကြယ္ရာ တို႔ကိုလည္း အေသးစိတ္မဟုတ္သည့္ တိုင္ေအာင္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းသိရွိနားလည္ျခင္းသည္ အလြန္အေရးႀကီးသည္ဟု ခံယူမိပါသည္။ သို႔မွသာ သူတို႔၏ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ၊ ယံုၾကည္အားကိုးမႈတို႔ကို ရရွိႏိုင္ၿပီး ခရစ္ေတာ္၏ကယ္တင္ျခင္းကို လက္ခံႏိုင္မည့္ လမ္းေၾကာင္းအေပၚသို႔ ထိုသူ႔ကို ဆြဲတင္ၿပီး ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမာၻ႕ဘာသာေရးအဖြဲ႕ႀကီးမ်ားအေၾကာင္းကို အလ်ဥ္းသင့္သလိုေဖာ္ျပလိုပါသည္။
ဟိႏၵဴ ဘာသာ၀င္အေရအတြက္
အၾကမ္းအားျဖင့္ ဟိႏၵဴဘာသာကိုးကြယ္ သူ သန္းေပါင္း ၈၀၀ (800,000,000) မွ သန္းေပါင္း တစ္ေထာင္ (1,000,000,000) ခန္႔ရွိမည္ ဟုခန္႔မွန္းၾကသည္။ ခရစ္ယာန္ႏွင့္ မူဆလင္ဘာသာ ၿပီးလွ်င္ တတိယယံုၾကည္သူအမ်ားဆံုး ဘာသာေရးျဖစ္သည္။ ေျမာက္အေမရိကတိုက္တြင္ ဟိႏၵဴဘာသာကိုးကြယ္သူ တစ္သန္းေက်ာ္ရွိသည္။
သမိုင္းအက်ဥ္း
ဤဘာသာကို စတင္တည္ေထာင္သူ၊ ပေရာဖက္ ဟူ၍သတ္သတ္မွတ္မွတ္မရွိပါ။ ဤဘာသာ စတင္သည့္ ရက္စြဲ၊ ခုႏွစ္ ဟူ၍သတ္သတ္မွတ္မွတ္မရွိပါ။ အလြန္ေရွးက်ေသာ ဘာသာတစ္ခုျဖစ္ၿပီး အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းယွက္ေမြးဖြါး ျဖစ္တည္လာသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္မ်ားက ဟိႏၵဴ ဟူေသာအေခၚအေ၀ၚသည္ေရွးေခတ္ပါးရွန္းစကားတစ္ခုျဖစ္ေသာ Hind မွဆင္းသက္လာသည္ဟုယံုၾကည္ၾကသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ဳိ႕က ယေန႔ ပါကိစၥတန္ ႏိုင္ငံရွိ Indus ျမစ္ႏွင့္ Indus Valley ကိုအစြဲျပဳၿပီးျဖစ္လာသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ေသခ်ာသည့္အရာမ်ားကေတာ့ ဤဘာသည္ အလြန္ေရွးက်ၿပီး အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ စတင္ ေမြးဖြါးလာသည့္ ဘာသာေရးတစ္ျဖစ္ၿပီး လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ ၄၀၀၀ ပတ္၀န္းက်င္မတိုင္ခင္ ရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္ ဟူေသာအရာမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က အိႏိၵယႏိုင္တြင္ထြန္းကားခဲ့ေသာ ဒရဗီဒီယန္ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွင့္ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္သူ ဘုရားေျမာက္မ်ားစြာကို ကိုးကြယ္သည့္ ေရွးပါးရွန္း အာရိယန္ လူမ်ဳိးတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွစ္ခု ေပါင္းစပ္ရာမွ စတင္ေမြးဖြားလာေသာ ဘာသာတရားျဖစ္သည္။
ႏွစ္မ်ားစြာၾကာလာေသာအခါ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွစ္ခုမွေပါက္ဖြါးလာေသာ ထို အင္ဒို-အာရိယန္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ဇတ္ခြဲသည့္ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာမ်ားကို က်င့္သံုးလာသည္။ ဘာသာေရးအႀကီအကဲ ပုေယာဟိတ္ (Brahmins) မ်ားသည္ ဇတ္အျမင့္ဆံုးအလြာမ်ားျဖစ္ၿပီး၊ စစ္သူရဲေကာင္းမ်ားသည္ ဒုတိယအလြာ၊ ကုန္သည္ပြဲစားမ်ားသည္ တတိယအလြာ ႏွင့္ ေအာက္ဆံုးအလြာတြင္ ကၽြန္ႏွင့္ လယ္လုပ္သူ၊ ဆင္းရဲသား လူတန္းစားမ်ားရွိသည္။ ဤဇတ္ခဲြသည့္ အစဥ္အလာသည္ ေနာင္တြင္ ဟိႏၵဴဘာသာျဖစ္လာမည့္ ရိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားႏွင့္ ေရာယွက္ျဖစ္တည္ လာၿပီး ဇတ္အလြာအသီးသီးတြင္လည္း မိမိတို႔ ဇတ္အလြာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ၊ လိုက္နာရမည့္ ဥပေဒ အသီးသီးတို႔ျပဌန္း က်င့္သံုးလာၾကသည္။
BC 600 – 500 ပတ္၀န္းက်င္ခန္႔တြင္ ဘာသာေရးအႀကီးအကဲ ပုေယာဟိတ္ မ်ား၏အာဏာ အထြတ္အထိပ္ေရာက္သည့္အခ်ိန္တြင္ အျခားဇတ္နိမ့္ အလြာမ်ားက ပုန္ကန္ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ ဤ ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ Buddhism (ဗုဓၵဘာသာ) ႏွင့္ Jainism ဘာသာ ဟူ၍ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ခြဲျခားထြက္ေပၚလာခဲ့သည့္အျပင္ ဟိႏၵဴဘာသာ၏ အေျခခံက်ေသာ ယံုၾကည္ခ်က္မ်ား စတင္အျမစ္တြယ္ ျဖစ္တည္လာခဲ့သည္။ ကမဌန္းက်င့္စဥ္မ်ား အားျဖင့္ ဘုရားႏွင့္ဆက္သြယ္ျခင္း ဟူေသာ က်င့္စဥ္မ်ားကိုအေလးထားလာၾကသည္။
AD 700 ပတ္၀န္းက်င္ေရာက္ေသာအခါ ဘုရားအပါး သန္းေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ အျပင္ ဟိႏၵဴဘုရားမ်ား ကို ကိုးကြယ္သည့္ Bhatki (devotion) က်င့္စဥ္ထြန္းကားခဲ့သည္။
အေျခခံယံုၾကည္ခ်က္မ်ား
ခရစ္ယန္အသင္းေတာ္အားလံုးသည္ လူမ်ားအား မိမိတို႔၏ အေျခခံယံုၾကည္ခ်က္ ကိုတိတိက်က် ေျပာဆိုရွင္းျပႏိုင္ေသာ္လည္း ဟိႏၵဴ ဘာသာေရးတြင္မူ သူတို႔၏ အေျခခံယံုၾကည္ခ်က္ သည္မည္သို႔မည္ပံုျဖစ္ေၾကာင္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေရးသားေဖာ္ျပျခင္းမရွိပါ။ ၄င္းတို႔၏ သီအိုလိုဂ်ီႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ စာရြက္စာတန္း (Documents) မရွိပါ။ The Penguin dictionary of Religious တြင္ “ဟိႏၵဴဘာသာသည္ စုစည္းမႈမရွိ၊ တည္ေထာင္သူမရွိ၊ အေျခခံယံုၾကည္ခ်က္သတ္သတ္မွတ္မွတ္မရွိ၊ က်မ္းစာအုပ္မရွိ၊ သူတို႔၏ယံုၾကည္ခ်က္ကိုစနစ္တက် စုစည္းတင္ျပထားေသာ သီအိုလိုဂ်ီ ဘာသာရပ္မရွိ၊ ဘုရားကို ဗဟိုျပဳေသာယံုၾကည္ခ်က္မရွိ၊ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ၊ မ်ားျပားေသာဘာသာေရး အဆင့္ (ေနရာ) ေျမာက္မ်ားစြာျဖင့္ဖြဲ႕စည္းေသာ ရိုးရာထံုးတမ္းအစဥ္အလာ၊ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ တစ္ခုျဖစ္သည္” ဟုေဖာ္ျပထားသည္။
ဤႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ ဘာသာေရးတစ္ခုလံုးကို စာအနည္းငယ္မွ်ျဖင့္ လံုးေစ့ပတ္လည္ေအာင္ ၿခံဳငံုရွင္းျပရန္မျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ဤဘာသာေရးကိုေလ့လာမည္ဆိုလွ်င္ ဤဘာသာေရး၏ အသံုးအႏံႈးျဖစ္ေသာေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကိုသိထားသင့္ေပသည္။
- Brahman – ဟိႏၵဴဘာသာစကားျဖင့္ “အၾကြင္းမဲ့အမွန္တရား၊ အစစ္အမွန္တည္ရွိေသာတရား” ဟုအဓိပြါယ္ရသည္။ အရာအားလံုး စတင္ျဖစ္ေပၚလာရ မူလဇစ္ျမစ္ ျဖစ္ၿပီး၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္တို႔ ကိုးကြယ္ေသာဘုရားမ်ားသည္ လည္း ထို Brahman (တစ္ပါးတည္းေသာသူူ) ၏ သ႑န္ေတာ္ ကို ေဆာင္ေသာသူမ်ား ဘုရားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ ဟုဆိုသည္။
- Samsara – မေသႏိုင္ေသာ လူတို႔၏၀ိညာဥ္ မ်ား ကိုယ္ခႏၶာေသဆံုးေသာအခါတိုင္း ျပန္လည္ေမြးဖြါးျခင္း (incarnation)၊ သံသရာ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ပြါးျခင္း။
- Karma – (ပါဠိ စကား) “အျပဳအမူ” လူတစ္ေယာက္၏ အျပဳအမူ (ေကာင္းမႈျပဳျခင္း) သည္ ယခုဘ၀တြင္ သာမက ေနာင္ဘ၀တြင္ ေကာင္းစားသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ရန္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည္။
- Moksha – ဟိႏၵဴဘာသာယံုၾကည္ျခင္း၏ ေနာက္ဆံုးေသာ ပန္းတိုင္။ ဘ၀ အလီလီ သံသရာလည္ျခင္း မွ လြတ္ျခင္း၊ ကၽြတ္ျခင္း။
- Dharma – ဟိႏၵဴဘာသာကိုင္းရိႈင္းသူ တစ္ေယာက္၏ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေနထိုင္၊ က်င့္ႀကံ၊ လိုက္နာမႈ
ယခုေခတ္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားသည္ တစ္ပါး (သို႔) တစ္ပါးထက္မကေသာ ဟိႏၵဴနတ္ဘုရားမ်ားကို ကိုးကြယ္ၾကၿပီး သူတို႔ကိုးကြယ္ေသာ နတ္ဘုရားကို ကိုးကြယ္ရန္အတြက္ ေက်ာက္ သို႔မဟုတ္ သစ္သားျဖင့္ သ႑န္တူ ထုလုပ္ကာ ကိုးကြယ္ေလ့ရွိၾကသည္။ ဆုေတာင္းပဌနာျပဳျခင္း အျပင္ ယုိဂါ (Yoga) က်င့္ျခင္း၊ ကမဌာန္းထိုင္ျခင္းမ်ားကိုလည္းအေလးထားျပဳလုပ္ၾကသည္။
ခရစ္ယာန္ဘာသာႏွင့္အဓိကကြာျခားခ်က္မ်ား
- Brahman ဟုအမည္ရေသာ ၀ိညာဥ္ဘုရားကို ကိုးကြယ္ၿပီး သန္းေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ေသာ ဘုရားမ်ားသည္ ထို Brahman ၏ သ႑န္ေတာ္ကို ေဆာင္ေသာ ဘုရားမ်ားျဖစ္ၾကသည္ ဟုယံုၾကည္သည္။
- သခင္ေယရႈအား သန္႔ရွင္းျမင့္ျမတ္ေတာ္မူေသာ ဂုရုသူေတာ္စင္ႀကီးတစ္ပါးဟု လက္ခံယံုၾကည္ၿပီး အျပစ္ေၾကာင့္ေသျခင္းဟူေသာ တရားကိုေအာင္ၿပီး ေသျခင္းမွ ရွင္ျပန္ထေျမာက္သည္ဟု ယံုၾကည္သည္။
- လူသားမ်ားသည္ ေနာက္ဆံုးလြတ္ျခင္း၊ ကၽြတ္ျခင္းတရားကို ရသည္အထိ ေသၿပီးေသာအခါတိုင္း ေနာက္ဘ၀ တစ္ခုတြင္ ျပန္လည္ ေမြးဖြါးသည္။ ဘ၀သံသရာသည္ အႀကိမ္ေပါင္း မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ လည္ပတ္ေနသည္။
- ယခုဘ၀တြင္ေကာင္းမြန္စြာက်င့္ႀကံေနထိုင္ေသာသူသည္ ေနာင္ဘ၀တြင္ ေကာင္းစားသူအျဖစ္ ျပန္လည္ေမြးဖြားၿပီး၊ မေကာင္းေသာသူသည္ ေနာင္ဘ၀တြင္ ဒုကၡခံရမည္။
- ကယ္တင္ျခင္းတရားဟူသည္မွာ မိမိ၏က်င့္ႀကံ၊ က်ဳိးစားမႈ၊ ဗဟုသုတႏွင့္ ဘုရားတရားကိုင္းရိႈင္းမႈ မ်ားျပဳလုပ္ႏိုင္လွ်င္ ဘ၀သံသရာ လယ္ပတ္ျခင္း၏ အဆံုးတြင္ Brahman ကိုယ္ခႏၶာေတာ္အတြင္း မိမိ၏ ၀ိညာဥ္ ပူးေပါင္းၿပီး (သို႔) Brahman ၏ စုတ္ယူျခင္းခံရၿပီး တစ္သားတစ္ကိုယ္ျဖစ္သြားျခင္း သည္ စစ္မွန္ေသာ ကယ္တင္ျခင္းတရားျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္သည္။
ေသာင္းႏိုး
မွတ္ခ်က္။ ။ Len Woods ေရးသားေသာ Handbook of World Religions (A bible-based review of 50 World faiths) စာအုပ္မွ ကိုးကားတင္ျပထားပါသည္။
You must log in to post a comment.